Colegau addysg bellach lleol yw’r ‘ffordd i fynd’ ar gyfer astudio tuag at radd sylfaen, HNC neu HND ac maent yn darparu llwybr amgen i brifysgolion traddodiadol, gan agor drysau i addysg i lawer a allai wynebu rhwystrau wrth ddilyn addysg uwch trwy ddulliau confensiynol. Yma, mae Prif Weithredwr Coleg Gŵyr Abertawe, Mark Jones, yn rhannu ei feddyliau. 
Yn yr hydref y llynedd cynhaliodd Coleg Gŵyr Abertawe ein seremoni Raddio Addysg Uwch flynyddol ar gyfer myfyrwyr sy'n astudio cyrsiau addysg uwch a phroffesiynol yn y coleg.
Ehangder y cynnig addysg uwch mewn colegau addysg bellach
Mae mynychwyr ein digwyddiadau graddio bob amser yn cael eu synnu gan amrywiaeth eang y cyrsiau addysg uwch a ddarperir gan y coleg. Tra bod y rhan fwyaf o fyfyrwyr AU sy'n graddio mewn prifysgol yn casglu eu dyfarniadau israddedig (Lefel 6) neu ôl-raddedig, mae pethau'n edrych ychydig yn wahanol mewn coleg. Mae myfyrwyr yma yn astudio ar Lefel 4, 5, 6 a 7 – roedd myfyrwyr AU y Coleg yn casglu eu HNCs (Lefel 4), HNDs a Graddau Sylfaen (Lefel 5), Cymwysterau Galwedigaethol Cenedlaethol a Chymwysterau Proffesiynol (Lefel 4 i 7). Roedd rhai hyd yn oed yn casglu eu cymwysterau BSc neu BA (Lefel 6) israddedig llawn. Yn wir, mae ymchwil diweddar yn awgrymu bod sefydliadau addysg bellach wedi bod yn arweinwyr y farchnad mewn rhaglenni lefel 4 a 5 ers cryn amser.
Ond beth bynnag fo'r cwrs, mae ansawdd yr addysgu a'r dysgu yn parhau'n gyson uchel. I gyflawni hyn, rydym yn gweithio'n agos gyda'n partneriaid AU. Yn achos Coleg Gŵyr Abertawe, rydym yn mwynhau partneriaethau cryf gyda Phrifysgol Abertawe, Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, Prifysgol Caerdydd, Prifysgol Fetropolitan Caerdydd a Phrifysgol De Cymru - pob un ohonynt yn rhyddfreinio cyflwyno rhaglenni i ni. Rydym hefyd yn destun asesiad gan QAA, corff y DU dros sicrhau Ansawdd Addysg Uwch, yn yr un modd ag y mae ein partneriaid prifysgol.
Amrywiaeth dysgwyr
Yn ogystal â'r ystod amrywiol o gyrsiau AU a ddarperir yn y coleg, felly hefyd yr ystod o fyfyrwyr sy'n astudio yma. Mae nifer o fyfyrwyr ychydig yn hŷn, o bosibl yn dychwelyd i addysg i ddatblygu eu sgiliau, eu gwybodaeth a’u dyheadau gyrfa. Mae carfan y myfyrwyr yn gynrychioliadol iawn o'r cymunedau lleol y mae'r coleg yn eu gwasanaethu. Yn y seremoni raddio eleni, cefais fy synnu unwaith eto gan y nifer o famau a thadau oedd yn derbyn gwobrau, tra bod eu plant yn rhoi cynnig ar eu ‘hetiau’ wrth edrych i fyny at eu rhieni a bod mor falch o’u gwobrau fel eu bod wedi gweithio mor ddiwyd i gyflawni. Roedd yn awyrgylch gwych.
Hyblygrwydd astudio
Tra bod nifer o’n myfyrwyr yn astudio’n llawn amser, mae nifer o rai eraill yn astudio’n rhan-amser yn benodol y rhai sy’n gyflogedig, ac o’r herwydd, mae perthynas gref rhwng y cyflogwr, y gweithiwr a’r coleg yn allweddol i lwyddiant yn y pen draw i fyfyrwyr addysg bellach. Yr hyn y mae’n ei olygu yw nid yn unig bod cyrsiau wedi’u teilwra i ddiwallu anghenion cyflogwyr lleol ym meysydd adeiladwaith, gofal cymdeithasol, dylunio a datblygu meddalwedd, tai, a rheoli cyfleusterau, ond yn aml gellir teilwra modiwlau neu asesiadau unigol o fewn y rhaglenni hyn i fodloni’r gofynion ac anghenion penodol y cyflogwyr hyn. Mae llawer o'r darlithwyr coleg wedi dod o ddiwydiant - cyn iddynt hyfforddi fel darlithwyr - ac felly mae hyn yn ychwanegu hyd yn oed mwy o hygrededd i'r profiad addysg uwch.
Gall astudio addysg uwch mewn coleg addysg bellach fod yn wahanol iawn i astudio mewn prifysgol. Mae gan y rhan fwyaf o golegau ganolfannau addysg uwch ar wahân, gyda dosbarthiadau llai a chyrsiau sy'n gyffredinol yn fwy galwedigaethol ac yn gysylltiedig â blaenoriaethau lleol a chyflogwyr lleol. Mae myfyrwyr yn cael y gorau o ddau fyd; yn yr ystyr eu bod yn aelodau o'r coleg a'r brifysgol sy'n etholfreinio ac fel y cyfryw ar gyfer y myfyrwyr hynny sy'n cyflawni cymhwyster Lefel 6, cânt eu gwahodd i fynychu digwyddiadau graddio'r Brifysgol a'r Coleg.
Sut olwg sydd ar y dyfodol i addysg uwch mewn addysg bellach yng Nghymru?
Gyda chyflwyniad y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil newydd eleni a fydd yn dod â phrifysgolion a cholegau ynghyd ag ysgolion chweched dosbarth a darparwyr dysgu seiliedig ar waith, rwy’n obeithiol y bydd hyn yn rhoi mwy fyth o gyfleoedd i brifysgolion a cholegau gydweithio’n agosach fyth, gan gynyddu’r nifer y bobl yng Nghymru sydd â chymhwyster Lefel 4 neu uwch – gan fod yn faes lle mae Cymru ar ei hôl hi o gymharu â gweddill y DU.
Dywed Myfyrwyr Coleg Gŵyr Abertawe
“Rwy’n dewis astudio Addysg Uwch yng Ngholeg Gŵyr Abertawe oherwydd roeddwn i eisiau astudio fy nghwrs yn lleol ac ar adegau a oedd yn cyd-fynd â’m hymrwymiadau gwaith ond heb gyfaddawdu ar ansawdd yr addysgu a’r dysgu sydd ar gael i mi.”
“Mae’r gefnogaeth rydw i wedi’i chael wedi bod yn eithriadol. Cawn ein haddysgu mewn grwpiau bach gan ddarlithwyr cefnogol sydd â phrofiad perthnasol yn y diwydiant a chyda’r ystod lawn o gymorth y gall coleg mawr ei ddarparu.”
